Kinolis, Kimolis, Ginolu Tarihi (Çatalzeytin, Kastamonu)

Ocak 4, 2018Ocak 4, 2018 Özhan Öztürkanadolu, antik çağ, Batı Karadeniz Bölgesi, Çatalzeytin, ceneviz, Ginolu, kastamonu, kastamonu tarihi, Kimolis, Kinolis, Kίμωλις, Paphlagonia, romania, Turkey, Türkiye, Venedik, Κίνωλις

Makale: Özhan Öztürk

Kinolis[1] veya Kimolis[2], Kastamonu iline bağlı Çatalzeytin İlçesi’nin 5 km batısında Sürtüven Burnu üzerindeki bir kayalıkta yer alan 130 x 39 x 15 m ölçülerindeki bir kalenin ve civarındaki antik yerleşimin adıdır.

MÖ 5. yüzyılda yerleşim izlerine rastlanılan bölgedeki kalenin yapım tarihi bilinmemekte Venedik ve Ceneviz kolonizasyonu döneminde önem kazandığı düşünülmektedir[3]. MÖ 4. yüzyılda Skylax, Kinolis’i bir Yunan kenti olarak adını anarken, Strabon, Karambis Burnu’ndan sonra Abonuteikhos ile Armene’den önce geldiğini bildirmiştir[4]. Marcian ve Arrian’ın Aboni Teichos’un doğusunda kıyı seyrine uygun açık liman ve köy olarak konumlandırdığı yerleşimden Ptolemaios ve Yaşlı Pliny’de kısaca bahsetmiştir[5]. Clavijo, 1404’de Paskalya günü geldiği Quinoli limanının yüksek bir kaya üzerinde oldukça sağlam bir kale olup, Timur’a vergi veren İsfendiyar adlı bir Müslüman Bey’in hâkimiyetinde olduğunu bildirmiştir. İsfendiyar’ın yardımcısı, Clavijo’nun gemisine koyun, tavuk, ekmek, şarap gibi hediyeler getirerek gelmiş, İspanyol elçi Romanya’da[6] tatar yayı yapmak için en iyi ormanların Kinoli çevresinde bulunduğunu da eklemiştir.[7]

De Saint-Martin[8] Amastris ile birlikte adını verirken, Bıjışkyan, Apana’dan 12, Çatalzeytin’den 9 mil ötede eski adı Kinolis olan Kinolu adlı harabeden bahsetmiştir[9]. Hiçbir dönem sikke basmayan Kinolis’in Antik Çağ boyunca Sinop’un idaresi altında olduğu düşünülmektedir[10]. Osmanlı döneminde 1851 yılına dek Kastamonu, sonrasında Sinop’a bağlı bir kadılık olmasına karşın günümüzde bir cami ve az sayıda evden oluşan yerleşim Ginolu olarak adlandırılmaktaysa da köy statüsünde bile olmayıp, muhtarlığı Konaklı’dadır. Klaus Belke[11], kale içerisinde Santa Maria adlı bir kilisenin varlığından Bilge Umar[12] ise sur dışı nekropolisde MÖ 6. yüzyıla ait mezar steli bulunduğundan bahsetmiştir.

Kaynak: Özhan Öztürk. Pontus: Antik Çağ’dan Günümüze Karadeniz’in Etnik ve Siyasi Tarihi (Genişletilmiş 3. Baskı). Nika Yayınları. Ankara, 2016